Is gezond eten een passie of een gevaarlijke obsessie?

Wat begint als een streven naar een gezond voedingspatroon kan ook doorslaan in een obsessie. Een fixatie op gezond eten kan leiden tot tekorten aan vitaminen, mineralen, eiwitten, koolhydraten en vetten die allen nodig zijn voor het dagelijks functioneren.

Extreme eetgewoonten kunnen zorgen voor ondervoeding en ernstige lichamelijke klachten. Daarnaast beïnvloedt het ook je emoties en hindert het je dagelijks leven. Als de fixatie op eten groter wordt kan je intense angst voelen als je hiervan afwijkt, of kan het schuldgevoelens oproepen. Daarnaast kan eten in gezelschap, zoals op het werk of met vrienden en familie, lastig zijn. Na verloop van tijd kunnen deze symptomen leiden tot depressie, slaapproblemen of een sociaal isolement. Een gezondheidsobsessie vergroot de kans op eetstoornissen met ernstige gevolgen.

Signalen
Er bestaan een aantal signalen die belangrijk zijn om in de gaten te houden. Zo is het plannen van zorgvuldig gekozen maaltijden niet meteen een probleem, maar wel wanneer een onverwachtse afwijking hiervan - zoals uit eten gaan - voor stress of vermeiden van sociale eetgelegenheden zorgt. Een andere factor is de hoeveelheid tijd die je besteedt aan het nadenken over voedsel, met inbegrip van de tijd die wordt besteed aan de bereiding, planning of berekening van voedingswaarden.

Onderzoek

De oorzaak begrijpen van waar de obsessie om gezond te willen eten vandaan komt kan je helpen om de gevolgen te voorkomen of te verminderen. Hoewel gezondheid over het algemeen een motiverende factor is kan het streven hiernaar; door de angst van een slechte gezondheid, de drang naar controle over de gezondheid en het verlangen naar slankheid,een risicofactor worden volgens verschillende voedingsdeskundigen. Een andere risicofactor, blijkt uit onderzoek, de veronderstelling dat een laag lichaamsgewicht het gevoel van eigenwaarde versterkt, dat kan worden beïnvloed door lichaamsgerichte activiteiten of sporten. Bepaalde mensen, waarbij onzekerheid vaak een belangrijke rol speelt, blijken hier gevoeliger voor te zijn dan anderen.

Bij herkenning van de risicofactoren en signalen kunnen maatregelen worden genomen om te voorkomen dat gezond eten een obsessie gaat worden. Onderzoek heeft aangetoond dat als we ons de dingen ontnemen die we graag behouden, we uit evenwicht raken (dit geldt overigens niet alleen voor voeding). Dit betekent niet dat je meteen een grote hoeveelheid koek en snoep moet gaan eten, maar ga op zoek naar evenwicht. De enige manier om daar te komen is om af en toe te genieten van ‘minder gezond’ eten, met mate. Het is een kwestie van een 80/20 percentage of 90/10. Dat is wat je zal helpen die balans in je voedingspatroon te vinden en uiteindelijk ook om de balans in je leven te vinden.

Deskundigen adviseren om fixaties en emoties die je ervaart met betrekking tot eten, zoals angst, verdriet, stress, te signaleren en te erkennen. Na de erkenning ervan kan pas gezocht worden naar motivatie om er iets aan te willen doen om zo vaste patronen te kunnen doorbreken.

Hulp zoeken

De huidige samenleving en in zekere mate ook in de media ligt de focus op slankheid en diëten, dus een fixatie op gezond eten. Wanneer je dieet regime meer als een baan begint te voelen, die je wanhopig verplicht om te beheersen, is het misschien tijd om hulp te zoeken.

Een therapeut met een specialisatie in eetstoornissen of met het primaire symptoom, zoals angst of onzekerheid, kan je helpen het probleem aan te pakken en helpen bij het veranderen van gedachten en gedragingen. En vrees niet: het doel van de behandeling is niet om je ‘dik’ te maken of om je de controle af te nemen die je denkt te hebben op dit moment, maar om de focus te verleggen en het verbeteren van je emotionele en fysieke welzijn. Je kunt je dieet op een gezonde manier controleren - door minder streng te zijn voor jezelf en het streven naar evenwicht -. Het is over het algemeen nooit te vroeg in het proces om hulp te zoeken. Zodra je merkt dat de focus op gezond eten je nadelig beïnvloed in relaties en het vermogen om normaal te functioneren, kan een behandeling hulp bieden. Daarnaast blijkt hoe eerder iemand hulp zoekt, hoe gemakkelijker en korter een behandeling zal zijn. Erkenning van het probleem en het werken met een therapeut die je een comfortabel gevoel geeft blijken de sleutel tot succes.

Pas op met het zoeken naar een toevlucht in boeken die een ‘gezonde levensstijl’ suggereren. Te veel informatie van verschillende bronnen kan voor onrust en verkeerde keuzes zorgen. Kies bij voorkeur voor een voedingsprofessional , die je persoonlijk kan adviseren en begeleiden.

Tips

Afvallen kan uitgroeien tot een ongezonde dieet fixatie, die zelden leidt tot succes op lang termijn en vaak schadelijke bijwerkingen veroorzaakt, waaronder depressieve stemmingen, een vertraagde stofwisseling, gewichtstoename en tekorten aan voedingsstoffen. De volgende tips kunnen helpen om een obsessie te voorkomen:

Eet wanneer je honger hebt, stop als je tevreden bent
Veel mensen die geobsedeerd zijn door gezond eten baseren hun porties op het gedrag en het gevoel dat ze ‘moeten’ eten. In plaats daarvan adviseren deskundigen bewust te luisteren naar je lichaam. Niet vol eten, maar je tevreden voelen na het eten. Geen stress over de hoeveelheid - te veel of te weinig - . Je inname hoeft niet precies afgemeten te zijn.
Leer om te koken
De bereiding van je eten kan een gevoel geven van respect en waardering voor voedsel. Een verzorgde bereiding kan ook het over-analyseren van onder andere de calorie-inname besparen. Geniet van eten en verzorg jezelf zorgvuldig.
Kies fysieke activiteiten waar je van geniet
Sportobsessies gaan vaak samen met de obsessie gezond te willen eten. Heb je eigenlijk een hekel aan drukke sportscholen, ga er dan niet naartoe. Kies een lichamelijke activiteit waar je blij van wordt en die je motiveert om nog eens te doen. Maar denk ook aan een wandeling met een vriendin, een danscursus of een sportief evenement.
Kies naar behoefte
Heb je zin in pasta? Kies dan voor pasta. Heb je zin in vis? Eet vis. Je kunt namelijk altijd keuzes maken in de varianten die worden aangeboden. Zo kan je kiezen voor een volkoren pasta in plaats van witte pasta en kan je kiezen voor een vis uit de oven in plaats van vissticks. Kies producten op basis van behoefte en niet op basis van regels. Dit kan een intens verlangen naar een bepaald product voorkomen en dit verkleint de kans op obsessies.
Stap eens in het grijze gebied
Kiezen voor bepaalde voeding is geen zwart/ wit kwestie. Het is geen keuze tussen gezond of ongezond. Het is niet de bedoeling om over te stappen naar het eten van alleen maar junkfood om een gezonde fixatie te doorbreken. Zoek naar de balans en kies niet voor een streng opgelegd regime of alle remmen los.

De bewuste keuze om gezond te willen eten is niet verkeerd, maar zorg ervoor dat het je niet belemmert in je dagelijkse functioneren. Laat gezond eten geen obsessie worden en gun jezelf af en toe wat lekkers. Laat eten je gezondheid en geluk niet in de weg staan!